Διατροφή για Ακμή

Η Ακμή αποτελεί μία από τις πιο κοινές δερματολογικές παθήσεις, η οποία πλήττει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.

Η υπερβολική παραγωγή σμήγματος και ορμονών καθώς και ο αποικισμός των προπιονικών βακτηρίων (P.acnes), εικάζεται ότι αποτελούν τους κύριους αιτιολογικούς παράγοντες αυτής της πάθησης.

Φυσικά, η σχέση μεταξύ διατροφής και ακμής αποτελεί αντικείμενο συζήτησης μεταξύ της επιστημονικής κοινότητας, εδώ και δεκαετίες.

Σχέση διατροφής και ακμής: Τι λένε οι έρευνες

Αρχής γενομένης από το 1970, ορισμένοι επιστήμονες, σημείωσαν ότι η πορεία της ακμής ενδέχεται να παρουσιάσει κάποια βελτίωση έπειτα από τη τροποποίηση κατανάλωσης διαιτητικών συστατικών.

Τα τρόφιμα με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη (π.χ άσπρο ψωμί, επεξεργασμένα δημητριακά, ζάχαρη κ.α) και η σοκολάτα, αποτελούν κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα.

Τρόφιμα βέβαια σαν και αυτά χαρακτηρίζουν κυρίως το δυτικό τρόπο ζωής, κάτι στο οποίο δίνεται ιδιαίτερη έμφαση. Ιστορικά, υπήρξαν πληθυσμοί που δεν παρουσίασαν ακμή όπως οι παρακάτω φυλές:

• Ινούιτ (Εσκιμώοι του Καναδά)
• Ζουλού της Νότιας Αφρικής
• Ιαπωνική φυλή της Οκινάουα
• οι νησιώτες Kitavan από την Παπούα Νέας Γουινέας

Με την πάροδο των ετών, ο δυτικός τρόπος ζωής επηρέασε και αυτούς τους πληθυσμούς. Αυτό είχε σαν συνέπεια βέβαια να έρθουν αντιμέτωποι και με αυτήν τη δερματολογική πάθηση.

Μελέτη του 2018

Αρκετά χρόνια αργότερα, αυτή η αρχική σημείωση των ερευνητών δεν άλλαξε κατεύθυνση.

Πιο συγκεκριμένα, πραγματοποιήθηκε μελέτη από τον Νοέμβριο του 2018 έως τον Ιούλιο του 2019. Στην μελέτη συμμετείχαν 24,452 ενήλικα άτομα με μέση ηλικία τα 57 έτη.

Όλα τα άτομα που συμμετείχαν, συμπλήρωσαν διαδικτυακά ένα ερωτηματολόγιο, στο οποίο κατηγοριοποιούσαν την ακμής τους ως ακολούθως:

1. δεν είχα ποτέ
2. είχαν στο παρελθόν
3. έχω τώρα ακμή

Φάνηκε ότι η κατανάλωση γάλακτος, σακχαρούχων ποτών και αντίστοιχων προϊόντων, όπως και λιπαρών, σχετίζεται με την ακμή.

Ανασκόπηση ερευνών

Το 2020, δημοσιεύθηκε μια ανασκόπηση που αφορούσε τις έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί από το 2009 έως το 2020.

53 έρευνες πληρούσαν τα κριτήρια ώστε να συμπεριληφθούν σε αυτή την ανασκόπηση και διαπιστώθηκε ότι, οι παράγοντες που προάγουν την ακμή περιλαμβάνουν:

• τρόφιμα με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη και γλυκαιμικό φορτίο αντίστοιχα
• γαλακτοκομικά προϊόντα (η αναφορά γίνεται κυρίως για το γάλα και όχι το βούτυρο ή το τυρί)
• λιπαρά τρόφιμα
• σοκολάτα

Αντίθετα, οι παράγοντες που δρουν προστατευτικά έναντι της ακμής περιλαμβάνουν:

• λιπαρά οξέα (ω3 λιπαρά & γ-λινολεϊκό οξύ)
• φρούτα
• λαχανικά

Μελέτη του Αμερικανικού Περιοδικού Κλινικής Δερματολογίας

Την ίδια χρονιά, μέσω της μελέτης που δημοσιεύθηκε στο Αμερικανικό Περιοδικό Κλινικής Δερματολογίας και αφορούσε τις «Επιδράσεις της Διατροφής στην Ακμή και την ανταπόκρισή της στη θεραπεία», αναφέρθηκαν οι ίδιοι παράγοντες που προάγουν και αντίστοιχα που δρουν προστατευτικά έναντι της ακμής, με τις επιπλέον αναφορές:

1. στον ρόλο των προβιοτικών
2. στον ρόλο της χορτοφαγικής, αυστηρά χορτοφαγικής (vegan) και κετογονικής διατροφής

Και για τις δύο αυτές αναφορές, κρίθηκε αναγκαία η προτροπή για επιπλέον ερευνητική δράση στο μέλλον. Τα δεδομένα δεν αρκούν για να βγει ένα σαφές και ασφαλές συμπέρασμα.

Έπειτα από την αναφορά των τελευταίων ερευνητικών δεδομένων αναφορικά με το ρόλο της διατροφής στην ακμή, αξίζει να αναφερθεί ότι παρόλο που δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την ακμή μόνο με τροποποίηση της διατροφικής μας συμπεριφοράς, σίγουρα μια ισορροπημένη διατροφή μπορεί να συμβάλλει θετικά στην έκβαση αυτής της δερματολογικής πάθησης.

Ισορροπημένη διατροφή

Μια ισορροπημένη διατροφή αποτελείται σίγουρα από:

• ποικιλία τροφών, με κύριο γνώμονα τη περιεκτικότητά τους σε θρεπτικά συστατικά
• το μέτρο της κατανάλωσης του κάθε τροφίμου και του συνόλου αυτών

Εξέχουσα σημασία ωστόσο, κατέχουν:

1. οι λιποδιαλυτές βιταμίνες Α (παραδείγματα πηγών: γλυκοπατάτες, συκώτι, καρότο, κολοκύθα, πεπόνι, τόνος, σπανάκι, μάνγκο) και D (παραδείγματα πηγών: σαρδέλες, στρείδια, μανιτάρια, κρόκος αυγού, εμπλουτισμένα προϊόντα ενώ η μεγαλύτερη κάλυψη σε αυτή τη βιταμίνη γίνεται μέσω της καθημερινής έκθεσης στον ήλιο)
2. η κατανάλωση τροφών με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη και χαμηλό γλυκαιμικό φορτίο (βρώμη, μούσλι, κουάκερ, πολύσπορο ψωμί, λαχανικά, φασόλια, φακές, κάποια φρούτα)
3. η κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων με φειδώ (με το γιαούρτι και το τυρί να έχουν τη μεγαλύτερη θέση στη διατροφή ενός ατόμου που έχει ακμή, καθότι για το γάλα έχουν γίνει αρκετές αναφορές στο ότι ενδέχεται να προάγει την ακμή και μέχρι να αποσαφηνιστεί εντελώς αυτή η πληροφορία και να γίνει ενδεχομένως οδηγία, καλό θα ήταν να περιορίζεται ή και να αποφεύγεται εντελώς η κατανάλωσή του)
4. ο περιορισμός της σοκολάτας (είθισται τις περισσότερες φορές να περιέχει αρκετά σάκχαρα τα οποία όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, προάγουν παρά δρουν προστατευτικά έναντι της ακμής)
5. η αυξημένη κατανάλωση τροφών πλούσιων σε ω3 λιπαρά οξέα (καλές πηγές ω3 λιπαρών οξέων αποτελούν οι σαρδέλες, το καπόνι, το σκουμπρί, ο κολιός, σολομός, τα καρύδια, οι σπόροι chia, ο λιναρόσπορος)
6. η κατανάλωση τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά συστατικά (εδώ κυριαρχεί πάλι η βιταμίνη Α αλλά και η Ε, καλή πηγή της οποίας αποτελεί σίγουρα το αβοκάντο)
7. η κατανάλωση τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε ψευδάργυρο (στρείδια, βοδινό κρέας, φασόλια, ρεβίθια, κοτόπουλο, κάσιους, κολοκυθόσποροι, ηλιόσποροι, μπρόκολο, βρώμη, κινόα)

Κλείνοντας, αξίζει να σημειωθεί ότι η συνεργασία μεταξύ των ειδικοτήτων  του Δερματολόγου και του Διαιτολόγου-Διατροφολόγου κρίνεται  σημαντική και σε αυτή τη περίπτωση, προκειμένου να υπάρξει πρωτίστως εξατομίκευση των αναγκών του κάθε περιστατικού και ακολούθως μεθοδευμένη προσέγγιση με κύριο γνώμονα την υγεία.

Βιβλιογραφία

• Diet and acne: review of the evidence from 2009 to 2020, Federica Dall’Oglio MD, PhD, Maria Rita Nasca MD, PhD, Federica Fiorentini MD, Giuseppe Micali MD, First published: 18 January 2021,https://doi.org/10.1111/ijd.15390
• Associations between diet and acne lesions, Rocz Panstw Zakl Hig, 2021;72(2):137-143, doi: 10.32394/rpzh.2021.0164., Magdalena Daszkiewicz ^, Affiliations expand, PMID: 34114770, DOI: 10.32394/rpzh.2021.0164
• Efects of Diet on Acne and Its Response to Treatment Hilary Baldwin1,2 · Jerry Tan3,4 Published online: 3 August 2020 © The Author(s) 2020, corrected publication 2020 American Journal of Clinical Dermatology(2021)22:55–65 https://doi.org/10.1007/s40257-020-00542-y
• Diet and acne, Whitney P Bowe, Smita S Joshi, Alan R Shalita, 2010 Jul;63(1):124-41., doi: 10.1016/j.jaad.2009.07.043. Epub 2010 Mar 24, J Am Acad Dermatol PMID: 20338665, DOI: 10.1016/j.jaad.2009.07.043