Η Νευρική Βουλιμία είναι μία Διατροφική Διαταραχή, με κύριο χαρακτηριστικό την υπερφαγία και την αντισταθμιστική συμπεριφορά, με απώτερο σκοπό, τον έλεγχο του σωματικού βάρους.
Χαρακτηρίστηκε για πρώτη φορά το 1979, από τον Gerald Russell, ως μία «χρόνια φάση Νευρικής Ανορεξίας». Έχει κρατήσει όμως τον δικό της όρο, έπειτα από την ταξινόμηση του Διεθνή Διαγνωστικού Οδηγού της Αμερικανικής Εταιρείας Ψυχολόγων. Μάλιστα, έχει σημειωθεί ότι η Βουλιμία είναι 4 φορές πιο συχνή από την Νευρική Ανορεξία αυτή κάθε αυτή.
Στην Βουλιμία, θεωρείται βαρύνουσας σημασίας η έγκαιρη διάγνωση και εν συνεχεία η αποτελεσματική θεραπεία. Για αυτόν τον λόγο, χρειάζεται να παρακολουθείται και να αξιολογείται τόσο η πρόοδος όσο και οι τυχόν ιατρικές επιπλοκές, από μία ομάδα επαγγελματιών υγείας.
Μιας ομάδας, της οποίας τα μέλη, είναι υπεύθυνα για την φροντίδα και φυσικά την καλύτερη δυνατή πορεία των ασθενών, με τελική έκβαση την υγεία.
Τι ακριβώς είναι η Νευρική Βουλιμία
Μία διαταραγμένη σχέση με το φαγητό μπορεί να οδηγήσει σε μία κατάσταση που ονομάζεται Διατροφική Διαταραχή.
Κύριο χαρακτηριστικό των Διατροφικών Διαταραχών, είναι η υπερβολική ενασχόληση με το φαγητό, το βάρος και φυσικά την εξωτερική εμφάνιση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα σε μία μη λειτουργική συμπεριφορά που μπορεί να γίνει και επικίνδυνη.
Στην Νευρική Βουλιμία ειδικά, το άτομο καταναλώνει αντικειμενικά μεγάλη ποσότητα τροφής καθώς έχει το σκεπτικό του «αφού έγινε ό,τι έγινε, τουλάχιστον ας το κάνω να αξίζει τον κόπο». Στη συνέχεια, προσπαθεί να αποβάλλει αυτήν την ποσότητα τροφής, με διάφορους τρόπους. Μπορεί για παράδειγμα να προκαλέσει κάποιον έμετο, να λάβει καθαρτικά ή διουρητικά χάπια, να υιοθετήσει μία αυστηρή δίαιτα ή ακόμη και να προβεί σε υπερβολική γυμναστική.
Μία συμπεριφορά που καθορίζεται από τη μεταβολή στο βάρος, επηρεάζει άμεσα την αυτοεκτίμηση. Έτσι, το βουλιμικό άτομο οδηγείται τελικώς σε ένα φαύλο κύκλο, που μπορεί να κρατήσει και χρόνια. Κι αυτό γιατί διαιωνίζεται μία τακτική εφαρμογής δίαιτας σε επανειλημμένο χρόνο, η οποία συνεπάγεται την υπερφαγία και ακολούθως την εκκαθαριστική συμπεριφορά.
Αίτια Βουλιμίας
Οι ψυχολογικοί παράγοντες, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την χαμηλή αυτοεκτίμηση, μπορούν να συμβάλλουν στην εμφάνιση μιας τέτοιας διαταραχής.
Ακόμη και η έμμεση πίεση ή και επιβολή του αδύνατου προτύπου, από την κοινωνία μας, με δούρειο ίππο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σχετίζονται άμεσα με την τελική συμπεριφορά αυτών των ατόμων.
Επιπλέον, αιτία εμφάνισης της Βουλιμίας είναι η κληρονομικότητα γενικά, αλλά και ο ρόλος της οικογένειας ειδικά. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της μητέρας που ασχολείται εντατικά με το βάρος της. Αντίστοιχα, το ίδιο μπορεί να προκύψει και όταν άλλα μέλη της οικογένειας τείνουν να κάνουν επικριτικά σχόλια ως προς κάποιο μέλος της, με μία τακτική συχνότητα.
Επίσης,το να προϋπάρχει ένα τραύμα, είτε αυτό είναι συναισθηματικής φύσης είτε προέρχεται από κάποια σεξουαλική κακοποίηση, μπορεί να οδηγήσει το άτομο σε λανθασμένη χρήση φαγητού.
Επιδημιολογία
Η Νευρική Βουλιμία μπορεί να επηρεάσει κα τα δύο φύλα, με μία έμφαση να δίνεται στην ομάδα των γυναικών.
Μία τέτοια Διατροφική Διαταραχή, φαίνεται πως μπορεί να ξεκινήσει από τα 12 έτη. Από την εφηβεία δηλαδή, μία ιδιαίτερα ευαίσθητη περίοδο, από πολλές απόψεις. Αναφορικά δε με τον εκτιμώμενο επιπολασμό, στη Βόρεια Αμερική, την Αυστραλία και την Ευρώπη, η Βουλιμία κυμαίνεται από:
- 0,1%-1,3% για τους άνδρες
- 0,5%-2% για τις γυναίκες
Πώς μπορεί κάποιος να καταλάβει ότι πάσχει από Νευρική Βουλιμία
Σύμφωνα με την 5η έκδοση του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου Ψυχικών Διαταραχών, έχουν οριστεί τα ακόλουθα διαγνωστικά κριτήρια για την Νευρική Βουλιμία.
Επεισόδια Υπερφαγίας
Οι ασθενείς τρώνε σημαντικά μεγαλύτερες μερίδες από αυτές που θα κατανάλωναν οι περισσότεροι άνθρωποι σε παρόμοια περίοδο (συνήθως σε διάστημα < 2ωρών) και υπό συγκεκριμένες συνθήκες.
Κατά τη διάρκεια των επεισοδίων, ο ασθενής χάνει τον έλεγχο και δεν μπορεί να ελέγξει και συνεπώς να περιορίσει τις μερίδες που καταναλώνει.
Αντισταθμιστική συμπεριφορά
Ένα Βουλιμικό άτομο, μπορεί να καταφύγει σε οποιοδήποτε από τα παρακάτω προκειμένου να αντισταθμίσει την κατανάλωση τροφής:
- Αυτοπροκαλούμενος έμετος
- Υπερβολική χρήση καθαρτικών
- Χρήση διουρητικών
- Υπεργυμναστική
- Νηστεία
Προκειμένου να τεθεί η διάγνωση, τα επεισόδια υπερφαγίας και οι αντισταθμιστικές συμπεριφορές, χρειάζεται να συμβαίνουν τουλάχιστον 1 φορά την εβδομάδα, για ένα χρονικό διάστημα 3 μηνών.
Τι νιώθει ένα Βουλιμικό άτομο
Σε αυτήν την κρυφή ασθένεια, το άτομο μπορεί να πάσχει για χρόνια, χωρίς να το γνωρίζει κανένας.
Βιώνει ένα συνεχές άγχος γύρω από το φαγητό κι ενδεχομένως μπορεί να νιώθει ότι βρίσκεται εκτός ελέγχου. Μάλιστα, η προσοχή του αποσπάται, καθώς είναι πολύ έντονη η σκέψη του γύρω από την τροφή. Ένα υπερφαγικό επεισόδιο δε, μπορεί να προσφέρει από 1200kcal έως και 11,500kcal στον οργανισμό.
Ως επακόλουθο ενός υπερφαγικού επεισοδίου, το άτομο νιώθει ενοχή και ντροπή. Ταυτόχρονα, πιστεύει ότι δεν έχει τη δύναμη αλλά και την αυτοπεποίθηση που χρειάζεται, ώστε να διαχειριστεί αυτό που του συμβαίνει.
Το Βουλιμικό άτομο, μπορεί να νιώθει ανακούφιση μετά από μία εκκαθαριστική συμπεριφορά. Συνεχίζει όμως να νιώθει αδύναμο απέναντι σε αυτήν την κατάσταση. Επιπλέον, νιώθει απομονωμένο από τον περίγυρο, με τις όποιες συναναστροφές του να έχουν μειωθεί. Κάτι που γίνεται ωστόσο έπειτα από δική του βούληση, ώστε να μη γίνει αντιληπτό ότι κάτι του συμβαίνει.
Προειδοποιητικά σημεία
Γενικότερα, η συμπεριφορά και η στάση αυτών των ατόμων, μπορεί να υποδηλώνουν ότι η απώλεια βάρους, η δίαιτα και ο έλεγχος, αποτελούν απόλυτη προτεραιότητα στη ζωή τους.
Μπορεί να υπάρξουν κάποια στοιχεία υπερφαγίας. Για παράδειγμα, η εξαφάνιση μεγάλης ποσότητας φαγητού ή κάποια άδεια περιτυλίγματα που να υποδηλώνουν μία τέτοια μεγάλη κατανάλωση. Κάτι τέτοιο, μπορεί να συνδεθεί και με τις συχνές επισκέψεις στην τουαλέτα όπου το άτομο μπορεί να καταναλώσει κρυφά κάποια τρόφιμα και ενδεχομένως να προβεί σε μία εκκαθαριστική μέθοδο.
Ωστόσο, είθισται αυτά τα άτομα να νιώθουν άβολα ή ακόμη και να φοβούνται να φάνε το φαγητό τους μπροστά στους άλλους. Αν όμως θελήσουν να φάνε, μπορεί να παρουσιάσουν κάποιου είδους τελετουργία στο φαγητό. Ακόμα, να αποκλείσουν ομάδες τροφίμων (π.χ υδατάνθρακες) ή να καταναλώσουν μικρές μερίδες. Επιπροσθέτως, μπορεί να παρατηρήσουμε ότι πίνουν υπερβολικές ποσότητες νερού ή αλκοόλ χωρίς θερμίδες.
Σχετικά με την γυμναστική, τείνουν να ακολουθούν ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα άσκησης το οποίο δεν κάμπτεται. Αντίθετα, είναι δεδομένο ότι τηρείται, ασχέτως αν υπάρχει κάποιος παράγοντας που σε άλλες περιπτώσεις θα οδηγούσε στη αναβολή του (π.χ καιρικές συνθήκες).
Μπορεί επιπλέον να παρατηρήσουμε ότι έχουν αποχρωματισμένα δόντια και κάλους στο πίσω μέρος των χεριών. Και τα δύο προκαλούνται λόγω της αυτοπρόκλησης εμετού. Τέλος, τα Βουλιμικά άτομα, κρύβουν το σώμα τους με φαρδιά ρούχα και κοιτάζουν συχνά το σώμα τους στο καθρέφτη.
Επιπτώσεις Νευρικής Βουλιμίας
Ο φαύλος κύκλος της Βουλιμίας έχει σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία των πασχόντων, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα.
Οι επιπτώσεις αυτές είναι εξαρτόμενες της συχνότητας που συμβαίνουν αυτά τα επεισόδια αλλά και της εκκαθαριστικής μεθόδου που χρησιμοποιεί ο εκάστοτε ασθενής. Ένα Βουλιμικό άτομο, μπορεί να έχει συχνές αυξομειώσεις στο σωματικό του βάρος. Αυτό συνεπάγεται μειωμένη ενέργεια ενώ είναι υπαρκτό το αίσθημα του λήθαργου. Στις γυναίκες δε, παρατηρείται μία διαταραχή του εμμηνορροϊκού τους κύκλου και απώλεια της λίμπιντο.
Ο έμετος που προκαλεί το Βουλιμικό άτομο προκειμένου να αποβάλλει την τροφή που κατανάλωσε, οδηγεί στον ερεθισμό του στομάχου, του οισοφάγου και της στοματικής κοιλότητας. Μπορεί να παρατηρηθεί πονόλαιμος και πρήξιμο στους σιελογόνους αδένες. Μακροχρόνια δε, μπορεί να παρατηρηθεί διάβρωση στο σμάλτο των δοντιών καθώς και έλκος ή και ρήξη στομάχου.
Αντίστοιχα, μπορεί να σημειωθεί μόλυνση των αμυγδαλών, εξαιτίας των θυλάκων που σχηματίζονται από τα υπολείμματα των τροφών. Επιπροσθέτως, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι, στις βιοχημικές αυτές συνέπειες των εμετών, περιλαμβάνεται τόσο η διαταραχή των ηλεκτρολυτών όσο και η υπογλυκαιμία.
Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS) καθώς και η δυσκοιλιότητα, παρατηρείται στο σύνολο των Βουλιμικών. Η μακροχρόνια δε χρήση καθαρτικών μπορεί να προκαλέσει ακόμα και καρκίνο του παχέος εντέρου.
Πώς θεραπεύεται η Βουλιμία
Το να παραδεχτεί κάποιος ότι έχει μία διαταραγμένη διατροφική συμπεριφορά και να ζητήσει βοήθεια, φαίνεται ίσως κάτι το τρομακτικό για τον ίδιο.
Ωστόσο, περισσότερο τρομακτικό θα ήταν το να μπορέσει τελικά να αντιμετωπίσει μόνος του τη Βουλιμία, δίχως την υποστήριξη των αγαπημένων του προσώπων και των Επαγγελματιών Υγείας. Φαίνεται ωστόσο, ότι τα Βουλιμικά άτομα, είναι πολύ πιθανό να ζητήσουν τελικά βοήθεια. Είναι και ο λόγος που μπορεί να δείτε να χαρακτηρίζεται αυτή η ασθένεια ως «εγω-δυστονική».
Μέσω της συζήτησης, αναφορικά με την συμπεριφορά και τα συναισθήματα που σχετίζονται με την Βουλιμία, το Βουλιμικό άτομο θα βοηθηθεί κατάλληλα και θα μπορέσει να βγει από τον κύκλο που τον ταλαιπωρεί. Το ταξίδι προς την ανάρρωση περιλαμβάνει τόσο καλές όσο και κακές μέρες, καθότι χρειάζεται χρόνος για να μπορέσει να διαχειριστεί τη συμπεριφορά που είχε το προηγούμενο διάστημα.
Όλες αυτές οι μέρες όμως, θα είναι εξίσου σημαντικές. Θα αποτελούν πηγή γνώσης και εμπειρίας ώστε μελλοντικά να έχει μία καλύτερη διαχείριση. Αυτή η φροντίδα που θα μάθει το άτομο να προσφέρει στο σώμα του, θα είναι καίριας σημασίας για τη θεραπεία του.
Τι βοήθεια χρειάζεται να λάβει και πόσος χρόνος απαιτείται;
Με την υιοθέτηση μικρών και συχνών γεμάτων, κατάλληλα συνδυασμένων και σχεδιασμένων θα αρχίσουν να υποχωρούν όλα τα συμπτώματα που ταλαιπωρούν τον ασθενή.
Συμπτώματα μεταξύ των άλλων, όπως ο πονοκέφαλος, η κακή κατάσταση του δέρματος και ο λήθαργος θα μειωθούν και εν συνεχεία θα εξαλειφθούν. Ο χρόνος είναι σύμμαχος για αυτή τη προσπάθεια που επρόκειτο να γίνει και κάθε βήμα θα αποτελεί μεγάλο επίτευγμα.
Κάθε περίπτωση που πάσχει από Βουλιμία είναι διαφορετική. Συνεπώς, δεν τίθεται συγκεκριμένη οριοθέτηση του χρονικού διαστήματος που απαιτείται για την ανάρρωση.
Η σημασία του ειδικά εκπαιδευμένου Διαιτολόγου
Στην Βουλιμία, η θεραπεία ξεκινάει και βασίζεται σε έναν έμπειρο και εδικά εκπαιδευμένο στην αντιμετώπιση Διατροφικών Διαταραχών Διατροφόλογο.
Είναι πολύ σημαντική, μεταξύ των άλλων, η διατροφική εκπαίδευση. Ο θεραπευόμενος πρέπει να γνωρίζει τι εστί πλήρες γεύμα και ποια μορφή θα έχει το κάθε ένα από αυτά μέσα στη μέρα. Μεταξύ αυτών, είναι σημαντικό να αρχίσει να κατανοεί και να αντιλαμβάνεται το βιολογικό μοντέλο πείνας και κορεσμού και να μπορεί έτσι να γνωρίζει ότι η επιθυμία για φαγητό οφείλεται σε βιολογικούς λόγους.
Να ξεχωρίζει επίσης την συναισθηματική από την πραγματική πείνα. Ακόμη δε, είναι εξαιρετικά χρήσιμο να αντιληφθεί τη σχέση μεταξύ δίαιτας και υπερφαγίας καθώς και το ότι η ασιτία και οι μη φυσιολογικές μέθοδοι απώλειας βάρους τελικά παχαίνουν.
Επιστημονική υποστήριξη στην θεραπεία Βουλιμίας
Δεν είσαι μόνος σου! Δεν είσαι μόνη σου!
Είμαι Διαιτολόγος-Διατροφολόγος στο Περιστέρι ειδικά εκπαιδευμένη στις Διατροφικές Διαταραχές και την αντιμετώπιση τους. Μπορώ να σε βοηθήσω είτε εσένα προσωπικά είτε κάποιον οικείο σου που χρειάζεται αντίστοιχη βοήθεια. Μαζί, θα μπορέσουμε να χτίσουμε μία καλύτερη σχέση με τη διατροφή και να βαδίσουμε βήμα-βήμα προς τη θεραπεία.
Μπορείς να σπάσεις τον φαύλο κύκλο της Βουλιμίας και να νιώσεις «ελεύθερος-η» ξανά! Φρόντισε τον εαυτό σου γιατί κανένας δεν θα μπορεί να το κάνει καλύτερα απ’ ότι εσύ! Γι’ αυτό, μη ντρέπεσαι και ζήτα βοήθεια! Μπορείς να επικοινωνήσεις μαζί μου με όποιον από τους ακόλουθους τρόπους σε εξυπηρετεί:
- καλέστε με στο 2105711838
- συμπληρώστε την φόρμα επικοινωνίας
- στείλτε email στο info@benutritious.gr
Βιβλιογραφία
- Bulimia Nervosa, Ashish Jain, Musa Yilanli, Author Information and Affiliations, StatPearls, 2023
- Medical complications of bulimia nervosa, Allison Nitsch et al., Cleve Clin J Med, 2021 Jun 2;88(6):333-343, doi: 10.3949/ccjm.88a.20168.
- Bulimia Nervosa/Purging Disorder, Marigold Castillo et al., Curr Probl Pediatr Adolesc Health Care, 2017 Apr;47(4):85-94, doi: 10.1016/j.cppeds.2017.02.004.
- https://www.nationaleatingdisorders.org/learn/by-eating-disorder/bulimia
- Diagnostic and Statistical Manual for Mental Disorders (DSM V), 5 ed., Washington, DC,London, England.
